Hurma Ağacı

Hurma ağacı insana en çok benzeyen bitkidir.

Erkekliği ve dişiliği, döllenme ve meyve vermesi,ortalama ömrü, en verimli yılları, vücut yapısı gibi birçok özelliğiyle insana büyük bir benzerlik gösterir.Tepesi güneşten, kökleri sudan ayrılmamalı Sıcak ve su bir arada olmazsa meyve vermez.Bu durum ‘Ayağı cennette, başı cehennemde olmalıdır’ şeklinde tabir edilir. Tür olarak palmiyegillerde yer alır. Dallar arasında yetişen hurmalar salkım şeklindedir ve yaklaşık 8-10 kg ağırlığında binlerce hurma taşımaktadır. Her ağaçtan 40-100 kg meyve elde edilebilir. Hurma ağcının ömrü de tıpkı insan ömrü gibi 60-70 sene ve en fazla 130 senedir. En verimli yıllarıysa 15-40 yılları arasındadır.

Çekirdekten yavru yetiştirilebilir ancak daha sıhhatli olması açısından kendi bünyesinden çıkan filizlerden(yavru) yetiştirilir. Bu yavrular bizzat ağacın gövdesinden çıkarlar ve belli bir zaman sonra yavru filiz sanki bir sezaryen ameliyatı gibi bir ameliyatla alınır ve annenin yakınına bir yere dikilir.

hurma ağacının meyve verebilmesi için insan eliyle döllenme yapılması gerekir. Eğer bu bir sene yapılmazsa o ağaç meyve vermez.
Hurma ağacı meyveleri oluşumundan itibaren şöyle sıralanır:

• 1-hababuk,
• 2-belah,
• 3-büsr,
• 4-Rutab,
• 5-temr.

Rutab yaş hurma diye bildiğimiz hurma şeklidir. Temr de kurutup yediğimiz şeklidir. Hurma oluşurken ilk üç aşamada yenmesi pek tavsiye edilmez. Rutab ve temr şekline gelince yenmelidir.

Hurmanın gelişimi sadece tepesindeki “gummar” denilen yerden olur. Gummar’a zarar gelirse ağaç ölür.
Arap yarımadası ve Kuzey Afrika ülkelerinin tarım ekonomisinde önemli yer tutmakta.

Hurma Ağacı ve İnsan Arasındaki Benzerlikler

Dilimize Farsçadan geçen hurma, Arapçada nakhle olarak bilinir. Allame Nimetullah Cezairi “Envarun Numaniye” adlı kitabında hurmayla ilgili şunu söyler:
“Allah(c.c) Hz.Adem’i yaratacağı zaman meleklere Hz. Adem’in toprağını bir eleğe koymalarını emretti. Elendikten sonra saf ve ince olanından Hz. Adem yaratıldı. Elekte geriye kalan kısımdan da hurma yaratıldı. Nakhle “elekte kalan” anlamını taşır. Hz. Adem’in toprağından geriye kalan anlamında hurma ağacına nakhle denmiştir. O yüzden hurma ağacı halamız sayılır denmiştir.

Hurma ağacı incelendiğinde insana ne kadar çok benzediği anlaşılmaktadır. Hurma ağacının insana benzemesi hususunda Peygamber Efendimizin(s.av) de hadis-i şerifleri bulunmaktadır.

İbni Ömer anlatıyor: “Efendimizin yanında otururken hurma ağacının özü içi(cummar) getirildi. Efendimiz şöyle bir soru sordu. ‘Ağaçlardan bir ağaç aynen Müslüman adama benzer yaprağı düşmez. Söyler misiniz bana hangi ağaçtır o?’. Orada bulunanlar çöl ağaçlarına daldılar benim aklıma hurma olduğu geldi. Söylemeye niyetlendim ama baktım ki ben orada olanların en küçüğüyüm sustum. Efendimiz buyurdular ki : ‘O ağaç hurmadır’ şeklinde buyurdular

Hurma ve insan arasındaki şaşırtıcı benzerlikler :

• İnsan da hurma da dik ve geniş bir gövdeye sahiptirler.
• İkisinde de erkeklik ve dişilik vardır.
• İkisi de ancak döllenme ile çoğalır ve meyve verir.
• İkisinin de kafaları kesildiğinde ölürler.
• İkisinin de kalbi kuvvetli bir darbeye maruz kalırsa ölürler.
• İnsanın cismindeki saçlar gibi hurma ağacında da lifler vardır.
• İnsanın şiddetle suya ihtiyacı olduğu gibi onunda çok bol suya ihtiyacı vardır.
• Ömrü ortalama insan ömrü kadardır.
• Yavrulaması insanın ortalama yavru adedine denktir.
• Gençlik ve ihtiyarlık yaşları da insanın yaşlarına benzer.

Yeni filiz oluştuktan sonra kesilir ve dişi ağacın yakınına dikilir. Belli büyüklüğe ulaştıktan sonra da annenin yanından alınarak başka bir yere nakledilir. Hurma ağacının en verimli yılları 15 ile 40 yaşları arasındadır. 60 yaşından sonra da artık ya meyve vermez ya da çok az meyve verir hale gelir. İnsana bu kadar benzemesi çok ilginç ve şaşırtıcıdır.

Hurma Ağacı ile İlgili Hadis-i Şerifler 

Hz. Peygamber (SAV) şöyle buyurmuştu: “Mü`min,yaprağını hiç dökmeyen yeşil bir ağaca benzer.” Halk falanca ağaç, fişmekanca ağaç diye taliminde bulundular, (fakat isabet ettiremediler). Ben,”Bu, hurma ağacıdır” demek istedim, ancak (yaşım küçük olduğu için)utandım. Sonra Hz. Peygamber (SAV): Bu hurma ağacıdır” diye açıkladı.(Ravi : İbnu Ömer (R.A)) ·

Resulullah(SAV): “Allah`ın hoş bir sözü;kökü sağlam, dalları göğe doğru olan -Rabbinin izniyle her zaman meyve veren-hoş bir ağaca benzeterek nasıl misal verdiğini görmüyor musun?” (İbrahim,24-25) ayetinde zikredilen ağaç hakkında: “O hurma ağacıdır” buyurdu.Ve müteakip ayette ifade edilen kötü ağacı da hanzale`ye (zakkum, Ebu Cehil karpuzu da denir, mercimek ağacıdır) benzetti.Ayet şöyle: “Çirkin bir sözde yerden koparılmış, hiç bir sebatı olmayan kötü bir ağaca benzer” (İbrahim,26). (Ravi : Enes İbnu Malik (R.A.)) ·

Resulullah(SAV) bir hurma kütüğüne dayanarak hitapta bulun(ur)du. (Duyulan ihtiyaç üzerine) ona bir minber yaptılar, onun üzerinde hutbe vermeye başladı. Hurma kütüğü (Aleyhissalatu vesselam`ın kendisini terketmesi üzerine) bir deve inleyişi gibi inleyip ağlamaya başladı. Bunun üzerine Resulullah (SAV)minberden inip kütüğü meshedip okşadı. Kütük inlemeyi bırakıp sükunet buldu.(Ravi : Enes (R.A.))

Hurma Ağacının Kısa Tarihçesi

Hurma ağacı insanoğlunun yetiştirdiği en eski bitki çeşitlerindendir. Tam olarak bilinmemekle beraber 8000 yıl önce Babil’in en eski yerlileri Sümerler tarafından Hint Yarımadasının batısında yetiştirildiği düşünülmektedir. Aynı zamanda eski Mısır’da da hurma olduğu araştırmalar sonucu ortaya çıkarılmıştır. Mısırlılar hurmaya “funu”ve “emet” ismini vermişlerdi. Eski Mısır’da evlerin tavanlarını hurma dallarıyla süsledikleri ve kabirlerine süs olarak hurmayı kullandıkları bilinmektedir.

Araştırmalarda M.Ö.320 senesine ait bir kabrin içinde mumyanın yanında hurma dalları ve çekirdekleri çıkmıştır. Firavunlar dönemine ait reçetelerde birçok hastalık için hurmaya müracaat edilirdi. Eski zaman Yahudi paralarının da üzerinde hurma resimleri görülmüştür.

Hz.İsa (a.s)’ın doğumundan önce Kur’an-ı Kerim hurmanın varlığından bahsetmektedir. Bazı kaynaklarda Rabbimizin Meryem suresinde Meryem validemize hurma ağacını sallamasın ve taze hurma yemesini tavsiye etmesinden yola çıkarak doğum öncesi tüm gıdasının hurma olduğuna hükmetmektedirler.

Irak’ta da çok eski tarihlerde hurmanın yetiştirildiğini görmüşlerdir. Babil ehlinin(Keldaniler ve Aşuriler) hurmayı çok kullandıkları yine tarihi kaynaklarda sıkça bahsedilmektedir. Tarih kitapları İspanya ve Portekiz’de tarih öncesinde hurmanın ekilip dikildiğinden bahsetmektedirler. Abdurrahman El-Dahil İspanya’ya hurma fidelerini getirip sarayın önüne dikmiştir. Amerika’ya İspanyollar tarafından 19. yüzyılda getirilmiş ve Meksika civarında yetiştirilmiştir.

About The Author

admin

See author's posts