Coğrafyada uzaklıklar nasıl Greenwich meridyeninden başlıyorsa,
bu yerlerde de mesafeler demiryoluna göre hesaplanırdı.
Trenler ise doğudan batıya, batıdan doğuya gider gelir.. gider gelirdi…
GÜN OLUR ASRA BEDEL – CENGİZ AYTMATOV
Kitap, “bir güne neler sığabilir?” sorusuna cevap niteliği taşıyor. O gün öyle bir gün ki… Yazar, o gün içinde acı-tatlı, iyi-kötü, dost- düşman, bugün-yarın, yaşam-ölüm, kalan-giden, geçmiş-gelecek her birine uğramış, her birinde duraksamış, her birinde derin bir nefes alarak yoluna devam etmiş. O, o bir güne bir ömür sığdırmış.
Cengiz Aytmatov Gün Olur Asra Bedel eserinde, bir tren istasyonunda çalışan Yedigey ve onun can dostu Karangap’ın hikayesini anlatır. Kitabın mekanı, bozkırın ortasında yaşayan bir kaç ailenin oluşturduğu küçük bir köy. Bu köyde yıllarca çalışan, iki can dost bu kitabın kahramanları; Yedigey ve Karangap. Bu iki can dostun yolları ölümle ayrılır ve zaten Karangap’ın ölmesiyle başlar öykü.
Kitabın zaman ayarı yok; bir o güne, bir geçmişe gider gelir. O gün yaşananlar hangi hatıralara götürüyorsa Aytmatov okuyucuyu da götürür getirir hatıraların oluştuğu zamana. İki can dostun o köye nerelerden nasıl geldikleri, yollarının nasıl birleştiği anlatılır hatıralar arasında.
Yeri gelir, kimi zaman Yedigey’in devesi bile merak edilir kitapta. Deveden uzay üssünün anlatıldığı, içinde yaşam bulunan farklı bir gezegenin anlatıldığı konulara nereden geldiğiniz anlaşılmaz. Ana konunun içinde başka başka konulara çıkar anlatılar.
Kitaptaki anlatıların hiç biri boş değildir algılayana… Sabitcan yani Karangap’ın oğlu, okumuş ama gelişmemiş bir cahilin temsilidir. Müfettiş Tansıkbayev, Sovyet ideolojisinin, öğretmen Abutalip eğitimin öneminin, Demiurg projesi ve konvansiyon gemisi bilimin ve teknolojinin, Yedigey ve Karangap dostluğun, Dönenbay ve mankurt Kırgız destanlarının örtük anlatılarıdır.
Eser bir güne ne hayatlar, ne efsaneler, ne kültürel detaylar sığdırmış. Gün, gerçekten de asra bedel olmuş.
Zaman çarkı dönüş hızını arttırıyor. Bununla birlikte, kendi kuşağımız için son sözü yine kendimiz söylemeliyiz. Atalarımız bu maksatla bazı efsaneler, masallar söylemiş ve kendilerinden sonraki kuşaklara ne kadar büyük insanlar olduklarını anlatmak, kanıtlamak istemişlerdir. Bizde bugün atalarımız hakkındaki yargımızı bu efsanelere bakarak veriyoruz. İşte, çocuklarım için benim yaptığım da bundan farklı bir şey değil.
Aytmatov
About The Author
Leave feedback about this