Enerji ve Gençlik İksiri: Koenzim Q10

Sevgili okurlarım özellikle son yıllarda adını sıkça duyduğumuz koenzim q10, ülkemizde yaygın olarak görülen kalp yetmezliği ve yüksek tansiyon başta olmak üzere birçok hastalığın tedavisinde kullanılıyor. Uzun yaşamın sırrı olarak gösterilen bu maddenin asıl görevi hücrelerin enerji üretimine yardımcı olmaktır.

Kanserle savaşan, kalbi ve beyni koruyan ve cildi gençleştiren koenzim q10 ile ilgili merak edilen her şey bu yazıda. İşte, koenzim q10 faydaları ve kaynakları!

Koenzim Q10 Nedir?

• Son dönemde gerek reklamlar gerekse uzmanların basına yaptığı açıklamalar aracılığıyla adını sık sık duyduğumuz koenzim q10, vücudumuzda doğal olarak bulunan bir moleküldür.
• İlk kez 1957 yılında keşfedilen koenzim q10 bileşeni, o dönemde sadece q10 olarak adlandırılmış.
• Temel görevi ise gıdaların enerjiye dönüştürülmesini sağlamaktır. CoQ10 olarak da bilinir.
• Görevlerini yaparken daha fazla enerjiye ihtiyaç duyan kalp, karaciğer, pankreas, böbrekler gibi organlar başta olmak üzere her hücrede bulunur.
• Güçlü bir antioksidan olan koenzim q10, hücreleri oksidatif hasardan ve hastalığa neden olan bakterilerden veya virüslerden korur.
• Koenzim q10 vücutta doğal olarak üretilse de, yaşın ilerlemesiyle birlikte üretim azalır.
• Bazı gıdalarda da bulunan bu molekül, günümüzde laboratuvar ortamında üretilebiliyor.
• Koenzim q10 eksikliği durumunda bu maddeyi içeren gıdaların alımı arttırılabilir ya da doktora danışarak takviye alınabilir.

Koenzim Q10 Faydaları – Sizi Canlandıracak 12 Özelliği

1) Güçlü Antioksidandır

• Antioksidan özelliğiyle ön plana çıkan koenzim q10, serbest radikallerle savaşarak hücrelerde meydana gelebilecek olası oksidanları önler.
• Dolayısıyla vücudu hastalıklardan korur.

2) Bağışıklık Sistemini Destekler

• Bağışıklık sistemi dengesiz ve yetersiz beslenme başta olmak üzere çeşitli nedenlerle zayıflayabilir.
• Yapılan araştırmalarda koenzim q10 eksikliğinin de bağışıklık sisteminin zayıflamasına neden olduğu ortaya konmuştur.
• Bununla birlikte koenzim q10 molekülünün bağışıklık sisteminin dengeli çalışmasında ve zayıflayan bağışıklık sisteminin tekrar güçlendirilmesinde etkili olduğu kanıtlanmıştır.

3) Kalp Yetmezliği Tedavisine Yardımcı Olur

• Koroner kalp hastalığı, yüksek tansiyon ve kalp yetmezliği başta olmak üzere tüm kalp rahatsızlıkları oksidatif hasar artışıyla damar ve arterlerin inflamasyonuna neden olabilir.
• Diğer yandan kalp yetmezliğine yönelik bazı tedaviler de koenzim q10 seviyesini düşürebilir.
• Yapılan araştırmalarda koenzim q10 takviyesinin bu hastalardaki serbest radikaller ile savaştığı, egzersiz kapasitesini ve kalp fonksiyonlarını arttırdığı gözlenmiştir.
• Ayrıca koenzim q10 damarları genişleterek kalp krizi geçirme riskini azaltır.
• Kalp krizi geçiren kişilerin ikinci bir kalp krizi geçirme riskini % 50 oranında düşürür.
• İsveç’te yapılan bir araştırmada, selenyum ile koenzim q10’in birlikte alınmasının kardiyovasküler rahatsızlıklara bağlı ölüm oranını azalttığı kanıtlanmıştır.

4) Yüksek Tansiyonun Düşmesinde Etkilidir

• Koenzim q10 düzenli bir beslenme programı ve kontrollü sodyum (tuz) tüketimiyle birlikte hipertansiyon hastalarında tansiyonun düşürülmesine olumlu yönde katkı sağlar.

5) Kan Şekeri Kontrolünü Sağlar

• Sağlıksız beslenme, stres gibi faktörler pankreas hücrelerine hasar vererek şeker hastalığının oluşumuna neden olur ve hastalığın ilerlemesini hızlandırır.
• Koenzim q10 bu hastalarda hasar oluşumuna neden olan bileşikleri yok eder ve kan şekerini düzenler.
• Yağları enerjiye dönüştürerek yağ hücrelerinin birikimini azaltır. Böylelikle şeker hastalığının başlıca risk faktörü olan obeziteyi önler.

6) Kolesterol İlacının Yan Etkilerini Azaltabilir

• Vücuttaki koenzim q10 sentezi kolesterolün üretimi ile uyumlu olarak gerçekleşir. Ancak kolesterolü düşüren ilaçların en önemli yan etkilerinden biri koenzim q10 üretiminin baskılamasıdır.
• Bu durumda yorgunluk ve kas ağrısı gibi etkiler görülebilir.  Ancak koenzim q10 takviyesiyle kolesterol ilacı kullanan kişilerin enerjilerini yeniden artırmak mümkündür.

7) Doğurganlığı Olumlu Yönde Etkiler

• Mevcut yumurtaların sayısındaki ve kalitesindeki düşüş nedeniyle yaşla birlikte kadın doğurganlığı azalabilir.
• Yaş ilerledikçe vücuttaki koenzim q10 üretimi azalır, vücut yumurtayı oksidatif hasara karşı korumak için daha az etki gösterir.
• Koenzim q10 içeren besinler ya da takviyesi süreci tersine çevirerek kadın doğurganlığına olumlu yönde etki eder.
• Diğer yandan erkeklerde de oksidatif hasar sperm sayısını azaltarak kısırlığa neden olabilir.
• Yapılan araştırmalarda koenzim q10 takviyesinin antioksidan etkisiyle sperm kalitesini, aktivitesini ve konsantrasyonunu arttırdığı gözlemlenmiştir.

8) Cildi Besler

• Koenzim q10 cilde faydaları ile oldukça merak edilen bir madde. Güçlü antioksidan etkisiyle serbest radikallerin cilt yüzeyindeki etkilerini azaltır.
• Hatta bu özelliği sayesinde koenzim q10 günümüzde birçok cilt kreminin içerisinde kullanılan bir bileşendir.
• Koenzim q10 içeren besinleri düzenli olarak tüketmek ya da bu bileşeni takviye olarak almak cildi besler ve gençleştirir.
• Yaşlanma belirtilerini yavaşlatır.
• Cilt üzerindeki etkileri başta olmak üzere koenzim q10 faydaları Osman Müftüoğlu tarafından da sıklıkla dile getirilmektedir.

9) Beyin Sağlığını Korur

• Mitokondriler beyin hücrelerimizin enerji üretim merkezleridir. Ancak yaşla birlikte mitokondriler hem tembelleşir hem de sayıları azalır.
• Koenzim q10 içeren yiyecekleri düzenli olarak tüketmek ya da takviyesini almak mitokondride oluşabilecek fonksiyon kaybının önüne geçer ve enerji üretimini destekler.
• Ayrıca alzheimer ve parkinson gibi ileri yaş hastalıklarının ilerlemesini yavaşlatır.

10) Vücudu Kanserden Korur

• Serbest radikaller vücutta hücre hasarına neden olarak hücrelerin görevlerini yerine getirmesini engeller.
• Vücutta serbest radikaller arttıkça kansere yakalanma riski de artar.
• Serbest radikallerle mücadele eden koenzim q10, sağlıklı hücrelerdeki enerji üretimini arttırarak bağışıklık sistemini güçlendirir. Böylelikle vücudu kanserden korur.

11) Yaşa Bağlı Görme Kaybını Azaltır

• Koenzim Q10, acetyl-L-carnitine ve omega-3’ün birlikte alımı yaşa bağlı görme kaybını azaltır.

12) Fibromiyalji Şikayetlerini Azaltır

• Fibromiyalji hastalığının en sık görülen belirtileri eklem ve kas ağrıları, yorgunluk, sabah yorgunluğu ve tetik noktalarındaki rahatsızlıklardır.
• Koenzim q10 takviyesi alan hastalarda tüm bu şikayetlerin büyük oranda azaldığı kanıtlanmıştır.

Koenzim Q10 Eksikliği Belirtileri Nelerdir, Nasıl Anlaşılır?

Koenzim q10 eksikliğinin başlıca nedenleri şunlardır:

• B6 vitamini eksikliği,
• Koenzim q10 sentezindeki genetik bozukluklar,
• Çeşitli rahatsızlıklar neticesinde oluşan artan doku talepleri,
• Mitokondriyal hastalıklar,
• Yaşlanmaya bağlı meydana gelen oksidatif stres,
• Yetersiz ve dengesiz beslenme,
• Statin tedavisinin olası yan etkileri.

Püf Noktası

• Sağlıklı beslenen ve herhangi bir hastalığı olmayan kişilerde koenzim q10 eksikliği görülmez. Ancak kalp yetmezliği, kolesterol, kalp ritm bozukluğu, kalp krizi, kardiyovasküler hastalıklar, kemik hastalıkları, alzheimer, parkinson, dejeneratif kas hastalıkları, diyabet, kanser ve Otizm Spektrum Bozuklukları (OSB) gibi hastalıklara koenzim q10 eksikliği eşlik edebilir. Bu gibi durumlarda koenzim q10 ölçümü yapılmalıdır.
• Koenzim q10 eksikliği nasıl giderilir diye merak edenler için hemen açıklayalım: Düzenli ve dengeli beslenerek doğal yollarla koenzim q10 eksikliğini giderebilirsiniz.
• Dilerseniz eczane, aktar ve internet siteleri aracılığıyla kolaylıkla temin edebileceğiniz tablet şeklindeki koenzim q10 takviyelerinden kullanabilirsiniz.

Koenzim Q10 Hangi Besinlerde Bulunur?

Doğal yollarla koenzim q10 takviyesi almak isteyen kişilerin aklında “koenzim q10 nelerde var” sorusu dönüp duruyor. İşte koenzim q10 içeren yiyecekler:

Kırmızı Et

• Koenzim q10 açısından en zengin besin grubu kırmızı ettir.
• 58 gr pişirilmiş dana eti ortalama 2.6 mg koenzim q10 içerir.
• Aynı miktardaki tavuk etinde ise koenzim q10 miktarı 1.2 mg’dır.

Yağlar

• Soya fasulyesi, kanola ve susam yağı gibi bazı doğal yağlar koenzim q10 açısından zengindir.
• Yağın nasıl işlendiğine bağlı olarak değişse de, 1 yemek kaşığı soya fasulyesi yağında 1.3 mg, 1 yemek kaşığı kanola yağında ise 1 mg koenzim q10 bulunur.

Kuru Yemiş ve Yağlı Tohumlar

• Sağlığımız için faydalı bir başka besin grubu olan kuru yemiş ve tohumlar, koenzim q10 açısından da zengindir.
• 30 gram yer fıstığında 0.8 mg, susamda 0.7 mg ve şam fıstığında 0.6 mg oranında koenzim q10 bulunur.

Sebze ve Meyveler

• Ispanak, brokoli, karnabahar, portakal, çilek ve Antep fıstığı en fazla koenzim q10 içeren bitkisel kaynaklardır.
• Bir kase haşlanmış brokoli veya karnabahar yaklaşık 1 mg koenzim q10 içerir.

Balıklar

• Koenzim q10 bakımından en zengin balık türleri yağlı soğuk deniz balıkları olan somon ve ringa balıklarıdır.

Koenzim Q10 Zararları ve Yan Etkileri

• Yapılan araştırmalar sonucunda, yüksek dozlarda alınmadığı sürece, koenzim q10 güvenli olarak kabul edilir.
• Koenzim q10 takviyesi alırken dikkat edilmesi gereken nokta kullanılan diğer ilaçlarla olan etkileşimidir.
• Düzenli olarak kullandığınız ilaçlar varsa, doktorunuza danışarak koenzim q10 takviyesi almanızı öneririz.
• Çocuklara, hamilelere ve emziren annelere önerilmez.
• Vücudun doğal koenzim q10 ihtiyacı yaşa ve hastalıklara bağlı olarak değişkenlik gösterir. Yapılan araştırmalarda sağlıklı bireylerin vücutları yeterli oranda koenzim q10 üretebildiğinden, bu kişilerin koenzim q10 takviyesi alması önerilmez.

Koenzim Q10 Takviyesi Nasıl Kullanılır?

• Koenzim q10 kullanmaya başlamadan önce mutlaka doktorunuza danışmanızı öneririz.
• Doktorunuz aksini söylemediği sürece, yetişkinler için günde 1 kapsül koenzim q10 tableti tüketilmesi tavsiye edilir.
• Koenzim q10 yağda erir. Bu nedenle koenzim q10 takviyesinin yağlı besinlerle alımı önerilir. Dolayısıyla fındık, ceviz, badem gibi kuru yemişlerle veya akşam yemekleriyle birlikte alınabilir.

Koenzim Q10 Kilo Aldırır Mı?

• Yapılan araştırmalar koenzim q10’in tek başına kilo alma sebebi olmadığını ortaya koymuştur.
• Ancak yüksek dozlarda koenzim q10’i sadece besinlerle almaya çalışmak, fazla kalori alımı nedeniyle kilo artışına sebep olabilir.