Antibiyotik direnci aslında çok önemli bir nokta ve dikkat edilmemesi büyük sorunlara yol açabilmekte…
İsterseniz her şeyin başladığı noktaya gidelim, Alexander Fleming tatilden döner dönmez laboratuvarına gömüldü.
3 Eylül 1928’de Alexander Fleming çıbanlara, boğaz iltihaplarına ve apselere neden olan bakterilerin yer aldığı laboratuvar kaplarını sınıflandırmaya başladı. Bu sırada tuhaf bir durum fark etti. Kapta benekler halinde bakteri kümeleri yer alıyordu fakat kabın küf mantarı büyüyen tarafında ise bakteri bulunmuyordu.
Fleming, bu küf mantarının diğer mantarlardan ayrı bir özelliğini keşfetti.
Küf mantarının büyüdüğü alanın çevresi temizdi ve bu bölümde sıvı vardı.Sonraları Penicillium notatum olarak adlandırılacak olan küf mantarı, bakteri üremesini engelleyen bir şey salgılıyordu. Fleming, bu ‘küf suyu’nun birçok zararlı bakteriyi öldürdüğünü keşfetti. Bu sıvıya da ‘Penisilin’ adını verdi.
Ve karşınızda Penisilin..
Penisilin’in keşfi, antibiyotiklerin ‘altın çağının’ başlangıcı oldu ve bu noktadan başlayan ilerleme gittikçe daha da hızlandı. Fakat bu altın çağ çok uzun sürmeyecekti ve bunu kimse bilmiyordu. Aşırı antibiyotik kullanımıyla birlikte ilaçların etkisini yitirmesine neden olan “antibiyotik direnci” ortaya çıkacaktı.
Durun akışı bozmayalım, peki bu antibiyotiklerin amacı nedir?
Antibiyotikler doğada bulunabilen ve aynı zamanda kimyasal olarak laboratuvar ortamında da sentezlenen moleküllerdir. Bakterileri öldürme yönünde bir eğilim gösterirler. Aynı zamanda çoğalmalarının da önünü keserler. Farklı türde antibiyotikler, bakterileri değişik yöntemlerle öldürerek ortadan kaldırırlar.
Biz çıplak gözle göremesek de antibiyotiklerle bakteriler arasında büyük bir savaş vardır.
Bazı antibiyotikler bakterinin hücre duvarı inşa etmesini engellerken bazıları da DNA’sını bozarak çoğalmasını engeller. Antibiyotiğin hücrede nereye saldırdığı fark etmez. Ancak bakteriler her antibiyotiğe karşı direnç geliştirme potansiyeli taşır. Yani fazla kullanımında antibiyotik, bakteriler için artık tehlike oluşturmaz.
Endüstriyel hayvancılıkta antibiyotiğin yeri normal bir süreçle başlasa da çok başka bir noktaya geldi.
İnsanlar üzerinde doğru kullanıldığı zamanlarda mucizeler yaratan antibiyotik, hayvanlar üzerinde kullanımında bambaşka bir boyut kazandı ve endüstriyel hayvancılığın en büyük destekçisi olarak bu sektörde de yerini almayı başardı.
Dünya genelinde 1970’li yıllara kadar besi olması amacıyla yetiştirilen hayvanların çoğu, küçük ve orta ölçekli sürüler halinde otlaklarda besleniyor; yakındaki mezbahalarda kesiliyor ve aynı bölge içinde tüketime sunuluyordu.
Günümüzde hayvancılık sektörü çok sayıda hayvanın suni yemlerle beslenerek yetiştirildiği ve yem sanayi, kesimhaneler, et işleme, soğutma, dondurma, ambalajlama ve nakliye gibi sektörlerin işin içinde olduğu endüstriyel bir sektör oldu.
Hayvanlar üzerindeki antibiyotik kullanımı zarar getirecek
Uzun vadede insanları da olumsuz etkileyecek olan asıl tehlike, hayvanlarda aşırıya kaçan antibiyotik kullanımı. Ve bunun beraberinde getirdiği antibiyotik direnci. Hayvanlar yaşadıkları hiçbir dönemde yedikleri gıdalarla bu kadar çok kimyasal maddeye maruz kalmadı.
Hayvanlar üzerinde kullanılacak antibiyotik miktarının artması bekleniyor
Dünya genelinde hayvancılıkta kullanılan antibiyotik miktarına ilişkin tahminler 63 bin ton ile 240 bin ton arasında değişiyor.
Amerika’da bir yıl içerisinde kullanılan antibiyotiklerin yüzde 70’i hayvancılıkta kullanılıyor. Dünya genelinde ise bu oran yüzde 50. Hayvancılıkta antibiyotik kullanımı yıldan yıla artıyor. 2010 ile 2030 yılları arasında hayvancılıkta kullanılacak antibiyotik miktarının yüzde 67 oranında artması bekleniyor.
Amerika Birleşik Devletleri’nde, hayvancılık sektöründe tedavi amaçlı kullanılan antibiyotik sayısı yılda 900 bin kilogram. Tedavi amacı dışı kullanılan sayı ise yılda 11 milyon kilogramdan daha fazla. İnsanlar için kullanılan miktar 1,3 milyon kilogram.
Bir tavuk çiftliğinde tek bir hayvan hasta olduğunda dahi, bütün sürünün içme sularına antibiyotik eklenerek tedavi edilir.
Tek bir hayvanın aldığı dozun tam olarak kontrol edilmesi mümkün değildir. Bu durumda, çevrenin ve çok sayıda hayvanın antibiyotikle gereksiz temasına neden olurken, direnç gelişmesine yatkınlık hazırlıyor. Böylece fazla antibiyotik tüketimine maruz kalan hayvanların vücutları bir çeşit direnç oluşturuyor.
Ondokuz Mayıs Üniversitesi Veteriner Fakültesi Dekanı Prof Dr. Abdurrahman Aksoy’un yaptığı araştırmalar, hayvanlardan geçen antibiyotiklerin insan sağlığını kötü etkilediği yönünde.
Bu çalışmalar, antibiyotik direncinin korkunç etkisini gözler önüne seriyor. Aksoy, hayvanlarda bilinçsizce kullanılan antibiyotiklerin, hastalıklara karşı direnç gösterdiğini ve bunun da insan sağlığını olumsuz etkilediğini söylüyor.
Besi hayvanlarında kullanılan antibiyotiklerin et ve süt aracılığıyla insanlara geçtiğini ve bu durumun insanlarda direnç gelişmesine, hatta bunun insanlarda alerjik reaksiyonlara neden olacağını belirtiyor.
About The Author
Leave feedback about this