Mostar – Bosna Hersek (Bosanski jezik)

Neretva Nehri’ni sıkıştıran iki dağın, Podvelez ve Hum dağlarının eteğine kurulan Mostar, vitrine yerleştirilen bir süs eşyası, dokunsan dağılacak bir sırça köşk gibi yükseliyor. Bakmaya kıyılamayacak kadar güzel. Kent iki kısımdan ibaret, tarihi boyunca olduğu gibi. Konak, Çarşıya gibi adlarla anılan eski mahalleler nehrin doğu, yeni mahalleler ise batı yakasında. Şu anda Hırvatlar batı kısmında, Boşnaklar doğu kısmında yaşıyor. Kentin Sırp sakinleri ise savaş sırasında kaçıp terk etmiş burayı. 

Mostar’da Osmanlı devrine ait pek çok yapı var. Evliya Çelebi, 53 mahalle, 3 bin ev, 359 dükkân, 45 cami saymış. 

Kente ilk kez giren ziyaretçi, bu dar sokaklarda, tarihi eserlerin etrafında istese de çok oyalanamaz. Belirsiz bir güç onu, Neretva’nın oyduğu derin ve taşlı kanyonun en dar yerinde, “mukayese kabul etmez bir cüret eseri” olarak yükselen köprüye sürükler. Köpürerek akan Neretva’yı 27, 34 metre açıklığında, 19 metre yüksekliğinde tek bir kemerle aşan bu köprü, aynen Evliya Çelebi’nin hissettiği gibi, izleyeni “korku ve merak” içinde bırakır. “Zira suyun üstünde gökteki aya benzer bir köprü”dür bu. Kimine göre “taş kesilmiş bir hilal”dir, kimine göre “yıldızlarla dolu bir gök kubbe”. Kendi kitabesine göre “Kudret Kemeri”.

Bu köprü, 1990’lı yıllarda Boşnaklara karşı yürütülen soykırım savaşı sırasında Hırvatlarca bombalanarak havaya uçurulmuştu. Savaştan sonra, Neretva Nehri’ne gömülen köprünün taşları tek tek toplanarak köprü yeniden yapıldı. UNESCO Dünya Mirası Listesi’nde de yer alan Mostar Köprüsü, bugün Avrupa’da en çok ziyaret edilen anıt eserlerin başında geliyor. 

Kentte ayrıca Hercegovina Müzesi, Gymnasium, şehir hamamları görülmeye değer yerler arasında. Köprüye yakın noktalarda nehri kuşatan yapıların birçoğu restoran olarak hizmet veriyor. Bu restoran ve kafelerin teraslarından köprüyü ve nehri izlemek de kentin en önemli aktivitelerinden.  Savaş sonrasında İngiliz güçleri yıkılan köprünün yerine geçici bir demir köprü yaptı. Mostar civarındaki diğer köprüler de tahrip edildiğinden, nehrin iki yakasını birleştiren tek yapı olarak bu köprü kaldı.

Mostar Köprüsünün Tarihi

Bu köprü, Osmanlı mimarisinin en meşhur eserlerinden biriydi, 1566 yılında Kanuni Sultan Süleyman tarafından, Mimar Hayreddin’e yaptırılmıştı. İki ucuna da kuleler inşa edilmişti.

Neretva Nehri’nden 24 metre yüksekte 30 metre uzunluğunda, 4 metre genişliğinde olan Mostar Köprüsü, dönemine göre gelişmiş bir teknolojiyle inşa edildi. Köprü inşaatında 456 kalıp taş kullanıldı. Köprü, inşa edildikten sonra yakınındaki şehre ismini verdi, şehirde ticareti canlandırdı ve zenginleştirdi. Böylece Mostar, Hersek bölgesinin önemli bir şehri haline geldi. Mostar Köprüsü, cesur sporcular tarafından yıllarca bir atlama platformu olarak kullanıldı. Geleneğe göre şehrin erkekleri, nişanlılarına cesaretlerini ispatlamak için düğün öncesinde köprüden atlarlardı. 

Mostar Köprüsü’ nün eski hâline uygun olarak yeniden inşası çalışmaları (TİKA) UNESCO ve Dünya Bankası’nın desteğiyle 1997’de başladı. 30 metre uzunluğundaki, 24 metre yüksekliğindeki köprünün kemerindeki çalışma Haziran 2002’de başladı. Kilit taşı Ağustos 2003’te yerine konuldu.

İnşaatı tamamlanan Mostar Köprüsü, aralarında Türkiye’ nin de bulunduğu çok sayıda devletin temsilcilerinin hazır bulunduğu bir törenle, İngiliz Prensi Charles tarafından 23 Temmuz 2004tarihinde açıldı. Açılışı, çok sayıda televizyon ekibi naklen yayınla seyircilerine ulaştırdı. Mostar Köprüsü, eski Mostar şehriyle birlikte 2005 yılında Dünya Miras Listesi’ne eklendi.

Bugün çok uluslu bir yönetim tarafından idare edilen Mostar’da savaş döneminde başlayan bölünmeler hâlâ devam etmektedir. Hırvatlar nehrin batısında, Müslümanlar ise doğusunda yaşıyor. Savaş sırasında şehirden ayrılan Sırplarsa bir daha geri dönmedi.Kaynak:BosnaHersek

Stari most u Mostaru

Grad Mostar se nalazi u podnožju dvije planina, planine Podvelež i Hum, koje dijele rijeku Neretvu. Grad se sastoji iz dva dijela. Stari dijelovi poznati kao Konak i Čaršija nalaze se na istoku rijeke, a nove četvrti na zapadnoj strani. Trenutno Hrvati žive u zapadnom dijelu, a Bošnjaci u istočnom. 

U Mostaru postoje mnoge građevine koje pripadaju otomanskom periodu. Prema podacima Evlije Čelebije bilo je 53 mahale, 3 hiljade kuća, 359 prodavnica i 45 džamija. Čelebija je opisao most kao „most nalik mjesecu na nebu iznad vode“ i most je nazvao “Pojas moći”.

Ovaj most Hrvati su digli u zrak tokom rata nad Bošnjacima devedesetih godina prološlog stoljeća. Mostarski most, koji je također na UNESCO-ovoj listi svjetske baštine, jedan je od najposjećenijih spomenika u Europi danas.

Grad je također poznat i po Muzeju Hercegovine, zgradi gimnazije i gradskim kupalištima. Mnoge zgrade koje okružuju rijeku na mjestima blizu mosta služe kao restorani. Gledanje mosta i rijeke sa terasa ovih restorana i kafića jedna je od najvažnijih aktivnosti grada. 

Historija Starog mosta

Ovaj most bio je jedno od najpoznatijih djela osmanske arhitekture, sagradio ga je 1566. godine Kanuni Sultan Süleyman, arhitekta Hayreddin. Na oba kraja izgrađene su kule. Mostarski most, dug je 30 metara i širok 4 metra, a visok 24 metra. Za izgradnju mosta korišteno je 456 ploča kamenja. Nakon što je most izgrađen, dao je ime gradu, te oživio i obogatio trgovinu u gradu. Tako je Mostar postao važan grad hercegovačke regije. Mostarski most godinama hrabri sportaši koriste kao skakačku platformu. Prema tradiciji, muškarci u gradu skočili bi s mosta prije vjenčanja da svojoj vjerenici pokažu hrabrost.

Obnova Starog mosta

Obnova Starog mosta u skladu s njegovom ranijim izgledom započela je 1997. uz podršku TIKA-e, UNESCO-a i Svjetske banke. Radovi na luku mosta, visokom 30 i 24 metra, započeli su u junu 2002. Ključni kamen je postavljen u augustu 2003. godine.

Nakon završetka obnove Starog mosta u Mostaru, ceremoniji otvaranja prisustvovao je veliki broj gostiju među kojima se ističu predstavnici Republike Turske uključujući, veliki broj predstavnika drugih država, te most je otvorio britanski princ Charles 23. jula 2004. godine.

Mostar danas

Podjele koje su započele za vrijeme ratnog razdoblja u Mostaru, još se nastavljaju. Hrvati žive na zapadu rijeke, a muslimani na istoku. Srbi, koji su napustili grad tokom rata, nikada se nisu vratili.

About The Author

admin

See author's posts