28 Mart 2024
İstanbul
Yemek

Osmanlı’dan Miras Keşkülün İlginç Hikayesi Ve Keşkül Tarifi

Öyle zengin, öyle köklü bir mutfağımız var ki sahip olduğumuz her lezzetin ardında birbirinden güzel hikayeler gizli. İşte o hikayelerden birini, keşkülün hikayesini birlikte keşfedeceğiz bugün.

Bademin lezzetiyle dolu bu özel sütlü tatlı, şimdilerde kısaca “keşkül” olarak anılsa da Osmanlı zamanlarında kendisi “keşkül-ü fukara” olarak adlandırılmış, lezzetiyle o günlerden bugünlere dek gelmeyi başarmış muazzam bir tat. Peki bu farklı isim nereden geliyor dersiniz?

Gelin hep birlikte tarihte lezzet dolu bir yolculuğa çıkalım, keşkülün nasıl ortaya çıktığını, isminin neden böyle olduğunu öğrenelim.

Lezzetiyle Osmanlı’dan günümüze dek gelmeyi başaran keşkül-ü fukara tatlısının hikayesi

Dile kolay, yüzlerce yıldır varlığını sürdürmeyi başarmış bir tatlı o. Hal böyle olunca hakkında birçok farklı hikaye ve rivayet de ortaya çıkmış keşkülün. Birçok kaynağa göre keşkül-ü fukara tatlısının ismini aldığı malzeme ise hemen yukarıda gördüğünüz bir tür çanak.

Bu çanağın orijinal hali, “sea coconut” olarak da anılan bir tür Hindistan cevizi kabuğundan elde ediliyor. Osmanlı zamanında “keşkül” olarak anılmaya başlanan bu kaplar zaman içinde Hindistan cevizi kabuğu dışında abanoz, gümüş, ahşap, altın gibi farklı malzemelerle de hazırlanmaya başlıyor. Üzerine altın ya da gümüşten işlemeler dahi yapılabiliyor. İki ucundan asılan bir zincir sayesinde omza ya da boyna asılabiliyor.

Peki keşkül olarak anılan bu çanaklar ne için kullanılıyor? Osmanlı döneminde bu çanaklar bir çeşit dilenme, yardım isteme amacıyla kullanılıyor. Kullananlar ise çoğunlukla dervişler ve kadılar.

“Toplum içinde aslında önemli bir yere sahip olan dervişler ve kadılar neden dileniyor ki?” diye düşünüyor olabilirsiniz. Bu geleneğin ardında yatan düşünceyi de hemen anlatalım: Derviş ve kadıların hem kendi gurur ve kibirlerine yenilmelerini engellemek hem de halkın halinden anlayabilmelerini sağlamak amacıyla hayatlarının belirli dönemlerinde dilenmeleri bekleniyormuş.

Omuzlarına astıkları keşküller ile yollara düşen derviş ve kadılar, onlara yardım olarak verilen tüm para ve kuru yiyeceği bu keşküllerde topluyor, bu sırada halkın durumunu görüyor, sıkıntılarını öğrenme şansı buluyorlarmış. Bu dilenme süreci son bulduğunda ise keşküllerinde biriken tüm parayı yoksullara yardım için kurulan imarethanelere veriyorlarmış.

İşte bu imarethanelerde de keşküllerden çıkan parayla yoksul(fukara) halka hem besleyici hem de lezzetli olduğu için keşkül tatlısı hazırlanıyor ve ücretsiz olarak dağıtılıyormuş. Kaynaklara göre bu tatlı da kazanlarda yapıldıktan sonra yine keşkül adı verilen kaplara pay ediliyormuş ve tatlının adı o dönem bu yüzden “Keşkül-ü fukara” olarak anılmaya başlamış.

Bolca badem kullanılarak hazırlanan tatlının içinde o dönemlerde çam fıstığı, fındık, ceviz, Şam fıstığı gibi farklı malzemeler de bolca kullanılıyor ve oldukça besleyici ve doyurucu bir hal alıyormuş. Günümüzde ise keşkül-ü fukara daha sadeleştirilmiş bir haliyle ve kısaca “keşkül” olarak anılan ismiyle sofralarımızda yerini alıyor. İşte keşkülün ortaya çıkış hikayesi böyle güzel düşüncelerden doğuyor.

Osmanlı mutfağından günümüze uzanan yadigar tatlılardan biri olan keşkül; toz badem sayesinde aromalı, hoş kokulu ve şerbetli tatlılara oranla daha hafif ve az kalorili, pratik bir tatlı seçeneği. Sanıldığından çok daha kolay bu tarif, geleneksel olarak pirinç unu ve toz badem ile hazırlanıyor. Eğer pirinç ununuz yoksa, miktarını biraz azaltarak buğday nişastası kullanmak da mümkün. Hatta dilerseniz içerisinde birkaç yemek kaşığı Hindistan cevizi tozu ekleyip farklı bir lezzet de elde edebilirsiniz.

Bu kadar çok keşkülden söz etmişken tarifini de vermeden geçmeyelim ve canı keşkül isteyenleri hemen şöyle alalım: Keşkül Tarifi

Malzemeler

  • 1 litre süt
  • 1/2 su bardağı toz şeker
  • 3 yemek kaşığı pirinç unu
  • 1 çay bardağı toz badem

Servisi için:

  • 12 adet badem
  • 1 yemek kaşığı file antep fıstığı
Yapılışı:
  1. Toz şeker, pirinç unu ve toz bademi derin bir tencereye aktarın.
  2. Sütü ekleyin ve bir çırpıcı yardımıyla karıştırıp tüm malzemelerin pürüzsüzce birleştiğine emin olun.
  3. Orta-kısık ateşte devamlı olarak karıştırarak kıvamı hafifçe koyulaşıncaya dek yaklaşık 15-20 dakika pişirin. Krema kıvamına geldiğinde ocaktan alın.  Keşkülün kıvamı muhallebi kadar yoğun olmamasına özen gösterin.
  4. Pişen keşkülü servis kaselerine paylaştırın. Önce ilk sıcaklığının çıkmasını bekleyin. Ardından buzdolabına alarak dinlendirin.
  5. Servis etmeden önce üzerlerini  badem ve file Antep fıstığı ile süsledikten sonra soğuk olarak servis edin, işte bu kadar!

 Püf Noktası

Keşkül de sütlaç ve tavuk göğsü gibi piştikten sonra çok yoğun bir kıvamda olmamalı. İçerisinde pirinç unu olduğu ve soğuyunca kıvamını bulacağı için kontrollü olarak pişirin. Eğer buğday nişastası kullanırsanız daha tok ve yoğun bir kıvamı olacaktır, dilerseniz pirinç unu yerine 2 yemek kaşığı tepeleme buğday nişastası da kullanabilirsiniz.

About The Author

Leave feedback about this

  • Quality
  • Price
  • Service

PROS

+
Add Field

CONS

+
Add Field
Choose Image
Choose Video

X