Popüler El İşi Sanatı; İğne Oyası!

Geçmişten günümüze gelen ve hala da sıklıkla yapılan; tülbentlerin renkleri, çeyizlerin çiçekleri iğne oyaları hakkında sade bir araştırma ile sizlere sunuyorum…

İğne Oyası

İğne ile işlenen oya çeşidi olan iğne oyası sabır gerektiren meşakkatli bir sanat dalıdır. Kadınların örtü kenarlarına iğne ile renkli ipliklerle işlediği iğne oyaları tam anlamıyla milli bir kültürün simgesidir. İğne oyası modelleri genellikle çiçeklerden esinlenilerek işlenmiştir.

Oya; yemenilerin, kreplerin, mendillerin etrafına, giysilerin önlerine, yaka ve kollarına, paçalarına renkli ipek veya pamuk ipliğinden süsleme amacıyla yapılan, çoğu zaman üç boyutlu, ince bir dantel örme türüdür.

Arkeolojik kazılarda elde edilen örneklerden oya sanatının M.Ö.2000 yıllarına dayandığı saptanmıştır.

Çoğunlukla başörtüsü olmak üzere mendillerin ve diğer giysilerin kenarlarına yapılan oya, renk ve motiflerin taşıdığı mesajlarla, yapan ve kullanan için bir iletişim aracı da olmuştur. Oyalarda bitkiler, hayvanlar, semboller, geometrik şekiller ve eşyalar motiflere konu edilir. Bu motifler doğadan esinlenilerek oluşturulur. Ayrıca yapanın ve kullananın duygu ve düşüncelerini yansıtan sembolik oyalar da vardır.

TARİHÇESİ

Dünya literatürüne “Türk Danteli” olarak girmiş olan iğne oyalarının Anadolu’da çok eskilere dayanan belgeleri bulunmuştur. Avrupa ise iğne oyası ile 16. yüzyılda tanışmıştır. Kökeni araştırıldığında bazı örgü adlarının Ege masallarında geçtiği, 1905’de Menfiz kazılarında bulunan eski örneklerden de bu sanatın başlangıcının M.Ö 2000 yıllarına kadar uzadığı tespit edilmiştir.
Farklı kaynaklarda ise iğne ile yapılan bu oyaların 12. yüzyılda Anadolu’dan Balkanlara oradan da İtalya yoluyla Avrupa’ya yayıldığı sonucuna ulaşılmakta. Ayrıca batı ülkelerinin daha eski kaynaklarında iğne oyası benzeri bir örgüye rastlanmamakla beraber bu ülkelerin dillerinde “oya” sözcüğünün karşılığı da bulunmamakta.

BİRBİRİNDEN GÜZEL İĞNE OYALARI ÖRNEKLERİ!