Sevgili okurlarım; içinde olduğumuz bu karantina günlerinde benimde çok sevdiğim yapabileceğimiz en güzel şeylerden biri de karakalem çalışmasıdır. Karakalem resim yapmaya başlarken ilk öğrenilmesi gereken şey, kalemin nasıl tutulacağı ve çizginin nasıl atılması gerektiğidir. Bu iki unsur da en önemli başlangıç sistematiğidir. Çünkü çizgi sizin resim yaparken dilinizdir.
Kalem tutmak için elinizi kağıttan olabildiğince yukarıda tutmanız gerekir. Böylelikle el kağıda temas etmez, yapılan çizim dağılmaz.
Kısa çizgiler atarken parmaktan destek alınırken, büyük çizgiler bilekten atılmalıdır. Çizgiler büyümeye başladıkça dirsekten, daha büyük çizgilerde de koldan çizgiler atmak gerekir. Çizgiyi öğrenmek resmi öğrenmenin birinci kuralıdır. Bu yüzden olabildiğince kontrollü çizgiler kullanılmalıdır. Kağıt üzerinde çizgilerle çalışmalar yaparak kontrol sahibi olunması sağlanır.
Karakalem çizmeye nereden başlarım? Nasıl çizerim?
Çizime başlamanın en faydalı yolu konu ile ilgili kaynaklardan faydalanmak. (Bu kaynakları 9. sorunun cevabında görebilirsiniz) Çünkü, karakalemi öğrenmeye yönelik ve anatomileri doğru olan çalışmalara bakarak çalışmak, elimizin doğru bir şekilde gelişmesi için çok önemlidir. Yani 150 kg yi kaldırabilmek için ilk başta 30 kg ile sakatlanmamak için doğru teknikle başlanmalı. Unutmayın ki temeli sağlam olmayan bir bina, kolaylıkla yıkılabilir. Önce temeli kuvvetli oluşturmalı sonra üstüne inşa etmeliyiz. Yanlış öğrenilen ve alışkanlık haline gelen bilgileri düzeltmek epeyce zordur.
Peki, temelimizi sağlamlaştırmak için neler bilmemiz gerekiyor? Perspektif, Oran Orantı, İnsan anatomisi, Alan Derinliği ve Çizgi Teknikleri bunlardan başlıcaları. Bu bilgilerin ne işe yaradıklarını ve nasıl uygulandıklarını bilmek, çizim kabiliyetimizin ilerleyebilmesinin temelini oluşturuyor.
Karakalem çizerken nelere dikkat etmeliyim?
Bir karakalem resminin başarılı sayılabilmesi için kendi içindeki oran ve orantının iyi dengelenmiş olması gerekir. Kompozisyon çizimlerinde de objelerin, figürlerin derinlik değerleri açısından perspektiflerin doğru ve birbirleriyle dengeli olması önemlidir. Herhangi bir figür veya nesne kağıda tam ortalanarak çizilmelidir. Akıcı çizgiler kullanılmalı ve bu çizgilerin ton değerleri bulundukları konuma göre ayarlanmalı. Yakın plandakiler koyu, uzaktakiler açık tonda olmalı. Bu detaylara dikkat ederken bilmemiz gereken temel kurallar Perspektif, Oran Orantı, İnsan anatomisi, Alan Derinliği ve Çizgi Teknikleri dir. Bu temel kurallarının detaylarına birlikte bakalım.
Perspektif
Resimlerde uzaklaşan nesneler, boyutları küçülüyormuş gibi görünür. Ancak bu, küçüldüklerini değil uzaklaştıklarını ifade eder. Dolayısıyla perspektifteki bu oranı yakalamak oldukça önemli bir detaydır. Aksi halde nesnelerin birbirleriyle oranları karışır ve gözü rahatsız eden sonuçlar ortaya çıkar.. Uzaktaki nesnenin perspektifteki küçülmesini çizebilmek için ufuk çizgisi ve f noktası (kaçış noktaları) belirlenmelidir.
Perspektifte Ufuk Çizgisi ve f Noktası Nedir?
Ufuk çizgisi bakış hizamız, f noktası ufuk çizgisi üzerinde bulunan perspektifteki objelerin küçüldüğü kaçış noktalarıdır. Nesneler, çizimlerde bu noktalara doğru küçülürler.
Aşağıdaki çizimde, bakış hizamız olan ufuk çizgisine göre kutuların f noktalarına doğru küçüldüğünü görüyorsunuz. Bu duruma göre ufuk çizgisinin üstünde kalan yüzeyleri göremiyorken altında kalan yüzeyleri görmek mümkündür.
Nesneler uzaklaştıkça küçülüyormuş gibi görünür demiştim. Aşağıdaki perspektif çiziminde, bunun nasıl gerçekleştiğini görebilirsiniz. A figürü B figürüne göre daha büyük görünmektedir. Bu durum A nın B den daha büyük olduğunu değil, bize daha yakın olduğunu ifade eder. Çünkü f noktasından taşınan yardımcı çizgilere göre aynı boydalar.
Mesafeye göre perspektifte küçülme ile ilgili çeşitli bakış hizalarında çizilmiş birbirinden farklı örnekleri aşağıdaki çizimde görebilirsiniz.
Oran Orantı
Resmi oluşturan obje ve figürlerin kendi içlerindeki ve birbirlerine olan uyumlarıdır. Mesela insan anatomisindeki kol ve bacakların belirli ölçüleri vardır. Kafa ve vücut ölçüsünün birbirine olan oranı olduğu gibi. Ayrıca bu anatominin de çevresiyle olan bir oranı vardır. Araba ile insan arasındaki ölçü farkı gibi. Eğer, araba oyuncak değil ise insan hacminin arabadan büyük olmaması gerekir. Yani resim çizerken insan anatomisini hem kendi içinde hem de etrafındaki nesneler ile olan oranını korumalıyız. Aynı zamanda bu çizimleri kağıda dengeli bir şekilde de ortalamalıyız.
Yalnızca göze estetik ve doğru gelen çizim yapmak için değil, aynı zamanda anlatılmak istenenin doğru algılanabilesi için bu oranların birbirleriyle doğru ilişkilendirilmiş olması gerekmektedir.
Derinlik
Doğru tonlama ve çizgi değerleriyle verilen 3 boyut etkisidir. Bir manzarayı izlediğinizde, uzaktaki dağların daha soluk olduğunu görebilirsiniz. Dağlar yaklaştıkça rengi de canlanır. Dağlardan daha yakın olan ağaçların renkleri ise çok daha canlıdır. Gerçekte olan bu alan derinliğini karakalem çizimlerinde de vurgulamak için nesneler yaklaştıkça daha koyu, uzaklaştıkça daha açık tonlanlarla çizilmelidir. Bu açık koyu ilişkisi alan derinliğini desteklemektedir. Aksi takdirde kağıt üzerindeki çizimleri algılamak zor olacağı gibi, o çizime bakmak ta keyif vermeyecektir.
Çizgi Teknikleri
Karakalem çizimlerinde ışık gölge etkisini lekesel tonlama, çizgisel tarama ve sadece kontör çizgileriyle vermek mümkündür.
Hangisini uygulamalıyım, en güzeli hangisidir diye sormanın anlamsız olduğunu düşünüyorum. Çünkü her tarzın kendine has tadı vardır. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli konu, bu çizgiler tırtık tırtık ve kopuk olmamalı. Birbirini takip eden akışkan bir şekilde çizilmeli.
Pratik insan anatomisi çizim teknikleri
Karakalem çizmeye başladık ve nelere dikkat edeceğinizi artık biliyorsunuz. Peki bu bilgiler doğrultusunda insan figürü, portre gibi… formları nasıl çizeceksiniz? Cevabını 3 başlıkta topladığım bu soruda insan figürü oranları ve çizim teknikleri ile devam edelim. Sonrasında portre çizmenin püf noktalarına ve el çizimine geçeceğiz.
İnsan figürü oranları ve çizim teknikleri
Yukarıda belirttiğim gibi insan anatomisinin belli oranlar vardır. Bu oranları doğru bir şekilde kağıda aktarabilirsek ancak o zaman göze hoş gelen bir figür çalışması ortaya koyabiliriz. Bay ve bayan vücut ölçülerinin oranları ve pratik çizim teknikleri aşağıdaki gibidir.
1. Genel olarak bir erkek modelin boyu 8 kafa ölçüsü kadardır. Bu nedenle toplam boyu 8 birim olarak ifade ettim. Bu oranlara göre bacak boyu kasıklara kadar 4 birimdir.
2. 4 birim kalan üst gövdeyi ise omuz ve göbek 3 eşit parçaya böler. Aynı şekilde dizler ise bacakları 2 eşit parçaya böler
3. Figüre hareket vermek için yardımcı çizgiler kırmızı ile belirtilmiştir. Bu çizgiler aynı zamanda oran orantında belirlenmesini sağlar.
4. Detaylar eklenir.
5. Figürlerin doğru bir şekilde çizilmesi için bu oranlara uymak gerekmektedir. Bu oranlar hem çizimi kolaylaştırır hemde başarılı sonuçlara ulaşmayı sağlar.
Not : 8 birimlik bu ölçü ortalamayı ifade etmektedir. İnsanların karakteristik özelliklerine göre bu ölçüler değişebilmektedir. Özellikle kadınlarda bu oran 7,5 birimdir. Aynı zamanda çizgi romanlarda süper kahramanları daha yapılı göstermek için bu oran 9 birim olarak kullanılır. Ama öğrenim sürecindeyken, doğru figür çizimi öğrenebilmeniz için doğru oranları elinize alıştırmaya çalışın. Başta yapılan yanlışları sonradan düzeltmek oldukça zor.
Kendimi nasıl geliştirebilirim?
Doğru çizim tekniği ve desenin öğrenilebilmesi için Rönesans dönemi sanatçılarının resimlerine ve konu ile ilgili kitaplardaki çizimlere bakarak etüt etmek faydalı bir antrenman olacaktır. Bu antrenmanları yaparken, 2. sorunun cevabındaki konular mutlaka dikkate alınmalıdır.
Kağıda çizim yaparken bileği sabit tutarak elimizi omzumuzdan hareket ettirmeliyiz. Bu alışkanlığı kazanabilmek ve elinizi alıştırabilmek için 50×70 kağıda daire ve düz çizgi çalışması yapmalısınız. Özellikle elinizi kaldırmadan tek seferde 70 cm boyunca düz çizgi çizebilmek ve büyük bir daireyi düzgünce yapabilmek, daha kontrollü ve dengeli çizmeyi sağlayacaktır.
Etrafınızda gördüğünüz nesneleri masaya koyup kompozisyon oluşturun ve onları çizmeye çalışın. Gerçek 3 boyutlu ortamdan bakarak çizim yapmak zordur. Algı ve gördüğünüzü kağıda aktarabilme becerinizi geliştirir. Bu beceri aklınızdakileri kağıda dökebilmenizi sağlar.
Oran orantıyı geliştirmek için kendi elinize bakarak olabildiğince değişik açı ve pozisyonlarda çizim yapmalısınız. Çünkü elin geometrisi çok zor ve karmaşık bir yapıdır. Bu yapıyı oranlarıyla doğru çizmeye çalışmak gözünüzün gelişimini sağlarken diğer yapılacak çizimlerin oran ve orantılarını yakalamakta kolaylık sağlayacaktır. Bolca, onlarca belki de yüzlerce el çizin.
Eş, dost ya da aile bireyleri kim varsa onlardan kendinize modellik yapmalarını isteyin. 10 dakika sandalyede sabit dursunlar. 50×70 kağıda 10 dakikada ne çizebiliyorsanız onu çizin. Tam kağıdı doldurmaya ve olabildiğince hızlı olmaya çalışın. Bu hız ve baktığınızı çizmeye çalışma çok faydalı bir antrenmandır.
Ayrıca, internetten gördüğünüz, tarz olarak hoşunuza giden çizimleri birebir bakarak çizin. Ezberleyin. Sonra kendiniz bir şeyler deneyin. Olmadı mı? Yine bakın. Kopya yapıyorum diye çekinmeyin. Kendiniz bir şeyler katabilmeniz için önce kendinize bir şeyler katmalısınız. Öğrenmeli, ezberlemeli, doğru çizgiyi görerek çalışmalısınız. Bunu sürekli yapmalısınız.
Çizim yaparken ne tür malzemeler kullanmalıyım?
Herhangi bir resim kağıdı ve 2B, 4B kurşun kalem, bu işe yeni başlayanlar için yeterli olacaktır. Kendinizi geliştirdiğinizde ve tarzınız doğru temeller üzerinde oluşmaya başladığında mekanik kalem, füzen gibi çeşitli malzemeler tercih edebilirsiniz.
Karakalem çizimleri yaparken benim tercih ettiğim malzemeler nasıl bir şey çizmek istediğime göre değişiyor. Hızlı eskizler çizerken kurşun kalem, ince detaylı illüstrasyon çizimlerimde 0.5 B veya 2B mekanik kalem kullanıyorum.Bu açından kullanacağınız malzemenin alıştığınız malzeme olması en doğru tercih.
Bu işte yetenekli olduğumu düşünmüyorum. Yine de başarabilir miyim?
Bu alanda yetenekli olmak tabi ki büyük bir avantaj. (Sonuçta halter sporunda herkes rekor kıramıyor, fakat belli seviyeye gelinebiliyor.) Bu nedenle yetenekli olmayanlar da görece daha fazla zorlanmakla birlikte başarılı olabilirler. Çünkü yetenekli de olunsa belli bir eğitim sürecinden geçmek gereklidir. Düzenli ve disiplinli bir çalışma ile başarılamayacak bir şey yoktur. Diğer bir kilit nokta ise neyi ne kadar çok istediğiniz.
Hangi Kaynaklardan Faydalanabilirim?
Birçok çizerin, tekniklerini ve çizim süreçlerini sosyal medya üzerinden paylaşarak takipçilerine yol gösterdiği günümüzde, internet üzerinden pek çok kaynağa ulaşmak artık çok daha kolay. Öğrenim sürecinde belirli seviyeye gelmiş kişilerin bu çizerleri takip etmesi, kendi tarzlarını olgunlaştırmaları adına kolay ve keyifli bir yol. Ama bundan önce işin temelini sağlam oturtmak gerekir ki, gördüklerimizi doğru bir şekilde algılayabilelim ve uygulayabilelim.
Karakalem çizmenin püf noktalarını ve temel tekniklerini iyi özümseyerek ve de sayısız pratikle olacak. Tabi ki bu işin ehlileri tarafından eğitim almak en verimlisi. Ancak buna vaktiniz yok ya da bütçeniz yetmiyorsa, yukarıda cevapladığım özet bilgiler de yeterli gelmediyse; Türkçe dilinde bu temellerin detaylıca anlatıldığı kitaplara kolaylıkla kitapçılardan ulaşabilirsiniz.
About The Author
Leave feedback about this