Bronte kardeşler, İngiliz edebiyatının önemli yazarları arasındadır. Uğultulu Tepeler’i oldukca sevsem de Jane Eyre’nin yeri apayrıdır benim için.
Ana karakterimiz olan Jane’i kitabın ilk sayfalarında 10 yaşlarında olarak görmekteyiz.. Kendisine yengesi bakmakta yalnız kendisini daha oldukca hor görüp dışlamakta, sevmemekte. Jane, kendisine de sık sık söylendiği benzer şekilde antipatik bir kızdır üstelik kuzenleri kadar da güzel değildir. Bir tek Jane açık sözlü olmasının yanında vakalara değişik açılardan bakabilme kabiliyetine haizdir ki benim Jane’yi sevme nedenlerimden birisi de bu kabiliyetidir.Jane küçücük yaşlarında güçlü olmayı öğrenirken yengesi tarafınca yatılı bir okula gönderilir. Bu sayede Jane’nin hayatında yepyeni bir dönem başlamış olur. Kitabın bu kısımlarında yazarın hayatıyla paralellikler görmek mümkün. Sözgelişi Jane’ nin gittiği okul zamanında yazarımız olan Charlotte’nin de bir yılını geçirdiği okuldur. Yazarımız; annesini kanserden iki kardeşini de tüberkülozdan kaybeden bir kadın. Kitaba dönecek olursak; Jane, bu okulda edinmiş olduğu yakın arkadaşını salgın yüzünden kaybeder ki romandaki bu tesiri altına alan ölüm sahnesinde yazarın direkt ablası Maria’nın ölümünü anlattığı söylenir.
Ek olarak eklemekte yarar var ki Jane’nin okumuş olduğu bu okul öğrencilerine oldukca zor şartlar sağlamakta; açlık, soğuk vb. bunlara dayanmanın büyük erdem olduğuna inanan(en azından öğrencilerine bunu öğütleyen fakat kendisinin tam tersi bir yaşam sürdüğü) bir yönetici tarafınca yönetilmektedir.
Aradan geçen iki yılda Jane , yakın arkadaşı olan okul müdiresinin evlenerek okuldan ayrılmasıyla birlikte tüm yaşamının okulda geçtiğini fark ederek artık dünyayı tanıma zamanının geldiğini düşünür. Bu düşünceyle gazeteye mürebbiyelik ilanı verir. Bu ilana almış olduğu yanıtla birlikte hayatında yeni bir dönem başlamış olur.
Jane, Mr. Rochester’ in evine mürebbiyelik yapmak için gittiğinde; zorluklardan sonrasında gelen rahatlığı, mutluluğu, aşkı bulur. Evin efendisi Edward Rochester’ e aşık olan Jane İlk olarak aşkının karşılıksız bulunduğunu düşünür. Fakat efendisine o denli aşıktır ki bir tek yanında olmakla bile mutlu olmaktadır. Vakit içinde aşkının karşılıklı bulunduğunu anlayan Jane evlenmek suretiyle olduğu gün Edward Rochester hakkında öyleki bir gerçek öğrenir ki aşkını kalbine gömüp uzaklara gider.
Kitabın ilerleyen bölümlerinde Jane’ in bağımsız bir kadın oluşuna şahit oluyoruz. Adam egemen bir toplumda kendine yer edinmeyi başaran bir karakter Jane. Üstelik güzelliğiyle değil zekasıyla adından söz ettirmeyi başarıyor.
Kitabımız 19. Yüzyılda Viktorya döneminde yazılmış. Bu dönem bayanlar için oldukça zor bir dönemdi. Hanım bedeninden adeta korkulan, toplumsal ve dini baskıların hanımı pasifize etmiş olduğu ve gene hanımı babaya, kocaya ve kiliseye boyun eğmeye, bu durumu da koşulsuz kabullenmeye itmiş olduğu bir dönemden bahsediyoruz. Yazarımız da bu eseri adam takma adıyla (Currer Bell) yayınlatıyor. İşte bu şekilde bir dönemde, yaşamın her türlü zorluğuna rağmen asla hiç kimseye sırtını dayamadan kendi ayakları üstünde duran, kendi kararlarını kendi verip bu biçim şeyleri uygulayabilen, diğer roman karakterlerinden oldukça değişik olan Jane Eyre dünya edebiyatının kim bilir ilk feminist çıkışlarından biri olmuş oluyor.
“Onlardan daha ayrıcalıklı adamların, ‘bayanlar yiyecek pişirip çorap örmekle, piyano çalıp nakış işlemekle yetinsin’, demeleri dar kafalılıktır! Bir kadın, geleneklerin kendisi için kafi saydığı şeylerden daha fazlasını yapmak, öğrenmek isterse onu kınamak, alaya almak düşüncesizliktir.”
Yer yer bana Çalıkuşu’ nu anımsatan bir yaratı oldu. Onu beğenenlerin bu kitabı da kesinlikle beğeneceklerini düşünüyorum. Son olarak eklemek isterim ki kitabın sonu beni birazcık hayal kırıklığına uğrattı. Jane kadar güçlü ve gururlu bir karakterin o şekilde davranmasını asla beklemiyordum. Kim bilir yazarın bizlere vermeye çalışmış olduğu bildiri güçlü bayanların bile aşk karşısında ne kadar kuvvetsiz olabileceklerini göstermektir.
Keyifli okumalar!
About The Author
Leave feedback about this