İlaçsız İyileşmek Mümkün Mü? Plasebo Etkisi Nedir?

Plasebo etkisi, onlarca senedir bilim adamlarının ve araştırmacıların ilgisini çeken büyüleyici bir olgudur. Farmakolojik olarak etkisiz bir ilacın, hastanın iyileşeceğine dair beklentisi sebebiyle, hastanın semptomlarında iyileşme ya da düzelme gözlemlenmesidir Başka bir deyişle, pozitif sonuçlara neden olan, tedavinin etkinliğine olan inançtır. Plasebo kelimesi Latince “hoşnut etmek” anlamına gelir.

Plasebo etkisi, tıpta uzun senelerdir malum bir fenomendir. İlk olarak 18. yüzyılda, Fransız tabip Franz Anton Mesmer tarafınca tanımlanmıştır. Mesmer, hastalarına manyetik alan uygulayarak onları iyileştirebildiğini iddia etmişti. Sadece, meydana getirilen araştırmalarda Mesmer’in uygulamalarının gerçekte bir tesirinin olmadığı, hastaların iyileşmesinin tamamen bir plasebo tesiri olduğu anlaşılmıştır.

Plasebo etkisi çeşitli tıbbi ve ruhsal çalışmalarda gözlemlenmiştir ve tesirleri geniş kapsamlıdır. Araştırmacılar, plaseboların vücutta ağrının hafifletilmesi, kaygının azalması ve ruh halinin iyileşmesi benzer biçimde gerçek fizyolojik tepkileri ortaya çıkarabildiğini bulmuşlardır. Bu, zihnimizin sıhhat ve refah algımızı etkileme gücüne haiz bulunduğunu göstermektedir.

Plasebo etkisinin nasıl çalıştığı tam olarak bilinmemektedir. Sadece, yapılan araştırmalar, plasebo etkisinin aşağıdaki faktörlerden kaynaklanabileceğini göstermektedir:

• Beklenti: Hastanın iyileşeceğine dair beklentisi, plasebo etkisinin oluşmasında mühim bir rol oynar. Hasta, kendisine uygulanan tedavinin işe yarayacağına inanıyorsa, bu durum semptomlarında iyileşme yada düzelme gözlemlenmesine niçin olabilir.
• İkna: Hastanın tedaviye ikna edilmesi de plasebo etkisini artırabilir. Hasta, tedavinin gerçek ve etkili olduğuna inanıyorsa, bu durum da semptomlarında iyileşme yada düzelme gözlemlenmesine niçin olabilir.
• Hekim-hasta ilişkisi: Hekim-hasta ilişkisinin kuvvetli olması da plasebo etkisini artırabilir. Hasta, doktoruna güveniyorsa ve doktoru ona tedavinin işe yarayacağına inanıyorsa, bu durum da semptomlarında iyileşme ya da düzelme gözlemlenmesine sebep olabilir.

Plasebo Etkisinin Yararları

Plasebo etkisinin çeşitli yararları vardır. Bu faydalar şunlardır:

• Hastaların tedaviye uyumunu artırır. Hastalar, tedavinin işe yarayacağına inanıyorsa, tedaviye daha uyumlu olurlar. Bu da tedavinin etkinliğini artırabilir.
• Hastaların yaşam standardını iyileştirir. Plasebo etkisi, hastaların semptomlarında iyileşme yada düzelme gözlemlenmesine niçin olabilir. Bu durum da hastaların yaşam standardını iyileştirir.
• Maliyetleri düşürür. Plasebo etkisinin bazı durumlarda etkin bir tedavi yöntemi olduğu gösterilmiştir. Bu da, pahalı ilaçların kullanımını azaltarak maliyetleri düşürebilir.

Plasebo Etkisinin Sınırlamaları

Plasebo etkisinin bazı sınırlamaları vardır. Bu sınırlamalar şunlardır:

• Tüm hastalıklarda etkili değildir. Plasebo etkisinin tüm hastalıklarda etkili olmadığı gösterilmiştir. Mesela, ciddi hastalıklarda plasebo etkisinin tesiri sınırlı olabilir.
• Uzun soluklu değildir. Plasebo etkisi çoğu zaman kısa sürelidir. Altta yatan hastalığın tesirleri kısa bir süre sonrasında tekrardan hissedilmeye adım atar.
• Plasebo etkisinin tesiri, hastanın beklentisine bağlıdır. Hastanın beklentisi arttıkça, plasebo etkisinin tesiri de artar.

Peki Plasebo Etkisini Kendi Kendimize Nasıl Kullanabiliriz?

Plasebo etkisini kendi kendimize kullanabilmek için, ilk olarak kendimize inanmamız gerekir. Hastalık ya da mesele yaşadığımızda, kendimize “Bu hastalıktan iyileşeceğim” ya da “Bu problemi çözeceğim” diyebilmeliyiz. Bu inancımızı güçlendirmek için, aşağıdakileri yapabiliriz:

• Pozitif düşünmeye odaklanalım. Hastalık ya da sorunumuzla ilgili negatif düşüncelerden kaçınmalı, pozitif düşüncelere odaklanmalıyız. Mesela, ağrı çekiyorsak, “Bu ağrıdan kurtulacağım” diyebilmeliyiz.
• Kendimize esin veren şeyler okuyalım yada izleyelim. Öteki insanların iyileşme hikayelerini okumak ya da seyretmek, bizlere esin verebilir ve kendi iyileşme sürecimize olan inancımızı artırabilir.
• Meditasyon ya da yoga benzer biçimde rahatlama teknikleri uygulayalım. Bu teknikler, stresi azaltmaya ve pozitif düşüncelere odaklanmaya destek olabilir.
• Organik tedavi yöntemlerini tecrübe edelim. Bazı naturel tedavi şekillerinin plasebo etkisiyle de etkili olabileceği düşünülmektedir. Mesela, bitki çayları, aromaterapi ya da akupunktur benzer biçimde yöntemler deneyebilirsiniz.

Plasebo etkisini kendi kendimize kullanmak için, aşağıdakileri yapmamaya dikkat etmeliyiz:

• Hastalığı yada problemi küçümsemeyelim. Hastalığı ya da sorunumuz ne kadar ciddi olursa olsun, kendimize inanmak ve pozitif düşünmek önemlidir.
• Kendimizi başkalarıyla kıyaslamayalım. Her insanın iyileşme süreci farklıdır. Başkalarının iyileşme hikayeleri, bizlere esin verebilir sadece kendimizi başkalarıyla kıyaslamak, negatif düşüncelere yol açabilir.
• Plasebo etkisine tamamen bel bağlamayalım. Plasebo etkisi, bir tedavi yöntemi değildir. Gerekirse, geleneksel tıbbi tedavilerden de yararlanmak önemlidir.

About The Author

mustafa

See author's posts